เทศกาลผีตาโขน มันคืออะไร? ผีตาโขน จัดขึ้นเพื่ออะไร จริง ๆ แล้วมันก็คืองานปาร์ตี้สุดป่วนที่นำเอาเรื่องราวความเชื่อแบบผี ๆ มาทำให้เกิดความสนุกสนานเข้าด้วยกัน และในทุก ๆ ปี ชาวบ้านที่ด่านซ้าย จ.เลย จะจัดงานขึ้นมาก็เพื่อรำลึกถึงบรรพบุรุษและดวงวิญญาณต่าง ๆ ซึ่งพวกเขาจะแต่งตัวเป็นผีสุดหลอนอารมณ์คล้ายฮาโลวีนของฝรั่ง แต่ประเพณีผีตาโขนเขาแต่งตัวผีแต่ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิดนะ เพราะผีแต่ละตัวยังอลังการสีสันสดใสมาก
ผีตาโขนอยู่ภาคอะไร แต่รู้ไหมว่าผีตาโขน ประวัติเป็นกิจกรรมทางภาคเหนือที่ได้รับความนิยมมาก และไม่ใช่แค่คนในจังหวัดเลยเท่านั้นเพราะบรรดานักท่องเที่ยวจากทั่วโลกที่เดินทางมาเพื่อเยี่ยมชมเยอะมาก งานนี้มันไม่เหมือนงานเทศกาลอื่น ๆ ที่พวกเขาเคยเจอมาแน่ ๆ ลองนึกภาพตามว่าสภาพของถนนที่เต็มไปด้วยคนแต่งตัวเป็นผีในหลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นผีตัวเล็กหรือว่าผีตาโขนใหญ่และผีแต่ละตัวจะมีหน้าตาที่ตลกขบขัน ที่เดินขบวนกันมาพร้อมกับเสียงดนตรีสนุกสนาน ทำให้เป็นภาพที่แปลกตา
ก่อนจะเป็น ผีตาโขน : เรื่องราวที่คุณอาจไม่เคยรู้มาก่อนว่าผีตาโขนอยู่ภาคอะไรเพราะมันเกี่ยวกับเทศกาลสุดลึกลับ
ทราบหรือไม่ว่าเทศกาลผีตาโขนที่เราได้เห็นกันในทุก ๆ ปีนั้นเกิดมาจากความเชื่อเรื่องการทำนายของชาวบ้านตำนานผีตาโขนอยู่จังหวัด เลย พวกเขามีความเชื่อว่าบรรดาผี ที่อาศัยอยู่ในดิน น้ำและป่าเขา จะมีอิทธิพลต่อการทำการเกษตรของพวกเขา และถ้าหากได้มีการทำบุญอุทิศให้ไป พืชผลก็จะอุดมสมบูรณ์ มีชีวิตที่ดีขึ้น ทำให้การจัดงานผีตาโขนก็เหมือนกับการขอบคุณบรรดาผีเหล่านั้น
นอกจากจะเป็นความเชื่อเกี่ยวกับผีที่ช่วยเรื่องการเกษตรแล้ว ยังอิงเรื่องราวของเจ้าชายเวสสันดร ที่เกี่ยวกับการทำความดี มีความเสียสละ และการกลับมาของเจ้าชายนี้เอง ทำให้ชาวบ้านเชื่อว่าการฉลองการกลับมาของเจ้าชายเวสสันดร จะทำให้เกิดความสุข ความเจริญ และมีสามัคคีกันในหมู่บ้าน
ในสมัยก่อนงานผีตาโขนเป็นแค่งานเล็ก ๆ เท่านั้น ที่พวกชาวบ้านจัดกันเอง แต่เมื่อเป็น รูปประเพณีผีตาโขนที่สืบต่อกันมาและเวลาผ่านไปข่าวของงานนี้ก็ได้มีการแพร่กระจายออกไปเรื่อย ๆ จนทำให้มีนักท่องเที่ยวให้ความสนใจและมาเที่ยวกันเยอะขึ้น ทำให้งานนี้ก็เลยค่อย ๆ ยิ่งใหญ่อลังการขึ้นเรื่อย ๆ จนกลายเป็นงานประจำปีที่คนในประเทศและต่างประเทศต่างก็รู้จักกันดี
เปิดโลกแห่งความเชื่อ: ความสำคัญของผีตาโขน 2567ที่เป็นวัฒนธรรมไทย
ถ้าหากบอกว่าผีตาโขน หลายคนก็อาจจะนึกถึงผีหน้าตาประหลาด แต่ที่จริงแล้ว ผีตาโขนไม่ได้น่ากลัวเหมือนผีไทยทั่วไป โดยเฉพาะสำหรับชาวบ้านด่านซ้ายแล้ว ผีตาโขนเหมือนเป็นเพื่อนบ้าน และยังเป็นผู้พิทักษ์ที่คอยปกป้องดูแลพวกเขาให้มีชีวิตที่ดีขึ้น มีความอุดมสมบูรณ์ และการแต่งตัวเป็นผีตาโขนก็เหมือนกับการแต่งตัวไปเยี่ยมบ้านเพื่อนนั่นแหละ
งานผีตาโขนไม่ใช่แค่ไปหาอะไรมาตกแต่งร่างกายเท่านั้น แต่มันเป็นการรวมตัวกันของคนทั้งหมู่บ้าน ซึ่งมีตั้งแต่เด็กเล็กจนถึงผู้ใหญ่ ทุกคนจะมาช่วยกันทำหน้ากาก ทำชุด แล้วมาเอามาใส่เดินขบวนกันอย่างสนุกสนาน การทำกิจกรรมร่วมกันแบบนี้จะทำให้คนในชุมชนนั้น ๆ มีความรักกันมากยิ่งขึ้น และทำให้เกิดความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นมากขึ้น
ทำไมต้องแต่งแบบนี้? ความลับของชุด ผีตาโขน
อย่างที่ทราบกันดีว่ามีสิ่งหนึ่งที่ทำให้ผีตาโขน 2567นั้นมีความน่าสนใจก็คือเจ้าหน้ากากแปลก ๆ นั่นแหละและหน้ากากแต่ละอันก็ไม่เหมือนกันเลยนะ บางอันก็ดูแล้วตลกมากกว่าน่ากลัว แม้บางอันจะมีความน่ากลัวนิด ๆ แต่ทุกอันนั้นมาจากศิลปะที่ชาวบ้านดีไซน์ขึ้นด้วยมือของแต่ละคน ที่ส่วนใหญ่ก็ทำมาจากวัสดุธรรมชาติอย่างเช่นกาบมะพร้าวหรือฟางข้าว ทำให้หน้ากากก็มีความแตกต่างกันไปเหมือนกับดวงวิญญาณที่แตกต่างกันนั่นเอง
เพราะนอกจากจะเป็นเรื่องของหน้ากากแล้ว การเต้นรำของผีตาโขนเป็นอีกหนึ่งไฮไลท์ของงานเลยทีเดียว ทุกคนจะแต่งตัวเป็นผีแล้วก็ออกมาเต้นรำกันอย่างสนุกสนานตามท้องถนน เสียงดนตรีที่ดังสนั่นนั้น ทำให้บรรยากาศของงานมีความคึกคักมาก แถมลีลาการเต้นรำของผีตาโขนก็ไม่ใช่การเต้นแบบเล่น ๆ นะ เพราะมันเหมือนเป็นการต้อนรับดวงวิญญาณให้เข้ามาในหมู่บ้านเพื่อร่วมเฉลิมฉลองกัน
3 วันสุดพิเศษกับกิจกรรมเพียบ ในงาน ผีตาโขน
จากที่ทราบกันไปแล้วว่าผีตาโขน จัดขึ้นเพื่ออะไรคราวนี้เรามาดูกันว่าผีตาโขนเขาจัดเมื่อไหร่? คำตอบคือ มันก็ขึ้นอยู่กับปฏิทินจันทรคติและความเชื่อของคนในชุมชนซึ่งไม่มีอะไรตายตัวเหมือนกันกับเทศกาลอื่น ๆ เพราะชาวบ้านมีความเชื่อกันว่าการจัดงานในช่วงเวลาที่เหมาะสมจะทำให้ได้รับพรและความคุ้มครองจากวิญญาณมากขึ้น เทศกาลนี้เขามีการจัดกันถึง 3 วันนะรู้ยังถ้ายังไปดูกันว่าเขามีวันอะไรกันบ้าง
วันรวม: เริ่มต้นความสนุก
วันนี้ก็คือวันแรกของงานประเพณีผีตาโขน ความเชื่อเขาเรียกวันนี้ว่า วันรวม ถือว่าเป็นวันเริ่มต้นของความสนุกวันนี้ทุกคนจะแต่งตัวเป็นผีตาโขนหลากหลายแบบ แล้วก็ชวนกันออกมาเดินขบวนกันอย่างคึกคัก ซึ่งจะมีทั้งการเต้นรำ การเล่นดนตรี ที่จะมาสร้างความสนุกสนานให้กับคนในชุมชนรวมไปถึงนักท่องเที่ยวที่มาร่วมงาน
วันไหล: สนุกและทำบุญ
วันต่อมาเรียกกันว่า วันไหล คือยังคงไว้ซึ่งกิจกรรมที่สนุก ๆ ให้ร่วมกัน แต่จะมีการทำบุญเล็ก ๆ น้อย ๆ อย่างพวกการเตรียมของไหว้เพื่อบูชาบรรพบุรุษ หรือการทำความสะอาดบ้านเรือน ซึ่งวันนี้จะเป็นการแสดงความเคารพต่อวิญญาณที่คอยปกป้องและคุ้มครองชาวบ้านตามความเชื่อของพวกเขา
วันพระ: ปิดท้ายด้วยความสงบ
วันนี้ก็คือวันสุดท้ายของงานผีตาโขน เป็นวันที่เน้นเรื่องการทำบุญและการฟังธรรมะ ชาวบ้านที่นี่เขาก็จะรวมตัวกันไปที่วัดเพื่อทำบุญตักบาตร ฟังพระเทศน์ และร่วมพิธีกรรมต่าง ๆ เพื่อความเป็นสิริมงคลในชีวิต วันนี้จะเป็นวันปิดท้ายงานด้วยการทำบุญ ทำให้ทุกคนที่ร่วมงานกันมาทั้งสามวันได้รู้สึกถึงความเป็นสิริมงคลต่อชีวิต
ผีตาโขน : มากกว่าแค่เทศกาล
งานผีตาโขนไม่ได้มีดีแค่ความสนุกสนาน แต่มันช่วยสร้างความสามัคคีในชุมชนอีกด้วย ทุกคนจะช่วยกันเตรียมงาน ทำหน้ากาก ช่วยกันจัดขบวนแห่ ทำให้คนในชุมชนได้มีโอกาสอยู่ร่วมกันทำงานร่วมกัน ทำกิจกรรมที่ดีงามร่วมกัน และแน่นอนว่าการทำสิ่งนี้เป็นประจำก็จะทำให้สร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันมาก ๆ
ใครที่เคยเข้าร่วมงานผีตาโขน ประเพณีที่ยิ่งใหญ่และเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก ก็จะได้เห็นถึงวิถีชีวิตของคนที่ด่านซ้าย ได้อย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อเรื่องผีสางเทวดา การทำบุญ และการเคารพธรรมชาติ รวมถึงมีความผูกพันในครอบครัวและชุมชน ที่ได้รับการถ่ายทอดออกมาผ่านทางกิจกรรมงานผีตาโขน และทุกคนที่อ่านบทความนี้ก็คงไม่มีคำถามอีกต่อไปว่า ผีตาโขนอยู่ภาคอะไรจริงไหม?